“Năm cánh cửa ở đâu, anh bạn?
Sông Nhị Hà có đoạn nước chảy thành suối ”
(Trăm câu ca dao)
Câu tục ngữ trên nhắc đến 5 cửa ải nổi tiếng của kinh thành Thăng Long xưa: Cầu Giấy, Cầu Dền, Đống Mác, Chợ Dừa và Quan Chưởng. Nhưng chỉ có Ô Quan Chưởng là còn tồn tại đến ngày nay và còn lại nhiều dấu vết lịch sử của thành cổ.
Thành Thăng Long xưa là một đô thị sầm uất, là kinh đô của nước ta dưới các triều đại khác nhau nên hệ thống thành lũy, lăng tẩm, đền đài rất nhiều và khá quy mô. Trải qua bao biến cố của lịch sử và thời gian, dấu tích của một cố đô gần như bị phá hủy hoàn toàn, chỉ còn lại một số công trình tiêu biểu, bao gồm Ô Quan Chưởng.
Hình ảnh Cổng thành xưa ngày nay (Ảnh: Sưu tầm)
Ô Quan Chưởng về đêm (Ảnh: Sưu tầm)
Ô Quan Chưởng Còn có tên là Ô Đông Hà, được xây dựng từ thời vua Lê Hiển Tông (1749), nằm ở phía Đông pháo đài Thăng Long, chỉ cách cảng sông Hồng xưa khoảng 80m nên rất thuận tiện cho việc đi lại. , buôn bán từ các khu vực ngoài thủ đô. Cái tên Ô Quan Chưởng là để tưởng nhớ công lao và sự hy sinh cao cả của một vị quan Chưởng Cơ và 100 chiến sĩ nhà Nguyễn quyết tâm chống Pháp đến cùng khi chúng tấn công thành Hà Nội vào ngày 20 tháng 11 năm 1873 qua cửa ải Đông Hà.
Chân dung Ô Quan Chưởng xưa (Ảnh: Sưu tầm)
Theo tài liệu trên tạp chí Xưa & Nay (số 76, tháng 6/2006), sau khi chiếm được Hà Nội, thực dân Pháp đã cho phá hết các cửa thành có đê để mở rộng thành, cũng như phá thành, bỏ thành cổ. Hà Nội. Tuy nhiên, chi bộ Đông Hà đã đấu tranh quyết liệt và không chịu ký vào đơn xin phép phá bỏ cửa ô của người dân và tổng đốc Đồng Xuân Đào Đăng Chiêu, nên cổng đình vẫn để trống cho đến ngày nay.
Daang O Quan Chuong (Ảnh: Sưu tầm)
Cho đến ngày nay, Ô Quan Chưởng Nó vẫn giữ được kiến trúc ban đầu. Cửa này được thiết kế theo lối kiến trúc đặc trưng của triều Nguyễn lúc bấy giờ – kiểu vọng lâu với một cửa chính ở giữa và 2 cửa phụ mỗi bên. Cổng dài 3m, vọng lâu với mái cong nằm trên tầng 2, có lan can bao quanh. Trên bức tường bên trái cổng chính có bức bình phong bằng đá cấm người gác cổng quấy rối người qua lại do Tổng đốc Hoàng Diệu ra lệnh đặt vào năm 1881. Chính giữa trên cùng ở cổng chính trở xuống. . vọng lâu có một tấm biển. ba chữ Hán lớn Đông Hà Môn.
Bia đá đặt tại Ô Quan Chưởng (Ảnh: Sưu tầm)
3 chữ Hán Đông Hà Môn chạm khắc phía trên cổng chính (Ảnh: Sưu tầm)
Vật liệu xây dựng Ô Quan Chưởng là những viên gạch, đá vồ lớn, tương tự như những viên gạch, đá dùng để xây tường Văn Miếu Quốc Tử Giám.
Gạch là nguyên liệu chính để làm Ô Quan Chưởng (Ảnh: Sưu tầm)
Dự án bảo tồn Ô Thành cổ được triển khai từ năm 2009 với tổng kinh phí lên tới 74.500 USD, đã góp phần bảo tồn các giá trị kiến trúc, lịch sử và văn hóa của ô còn lại của Thành Thang.
Ô Quan Chưởng được tu sửa vào năm 2009 (Ảnh: Sưu tầm)
Ngày nay, Ô Quan Chưởng nằm ở ngã tư Hàng Chiếu – Đào Duy Từ vẫn sừng sững giữa lòng phố cổ Hà Nội như một minh chứng sống động cho tinh thần chiến đấu quật cường của quân dân ta. Dù không còn giữ được những nét cổ kính nhưng Ô Quan Chưởng vẫn luôn là biểu tượng của một pháo đài cổ, không chỉ mang trong mình vẻ đẹp kiến trúc mà còn mang cả ý nghĩa lịch sử về kinh đô ngàn năm văn hiến.
Bạn có thể quan tâm:
