“mất rừng”Được biết đến là một trong những bài thơ đặc sắc của Thế Lữ và cũng là một trong những tác phẩm mở đầu thành công của phong trào thơ mới. Nhắc đến bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ, nhà thơ Việt Nam Hoài Thanh đã từng nhận xét trong cuốn sách của mình: “Đọc xong một đôi bài, nhất là bài Nhớ rừng, tôi ngỡ như lời nói bị một thế lực nào đó thúc đẩy, dày vò. Có như thế Lữ. Với quân Việt ngỗ ngược do tướng quân điều khiển “.” Nhớ rừng “là một tác phẩm độc đáo, mượn hình ảnh chúa sơn lâm để nói về hiện thực đau thương.
Tâm trạng u uất của hổ khi bị nhốt trong vườn bách thú
Hổ là chúa sơn lâm, chủ nhân muôn loài, anh có sức mạnh to lớn, ý chí kiên cường, chỉ rừng xanh tao nhã, hùng vĩ mới sánh được với chiều cao của anh. Bây giờ nó vẫn được bao bọc trong một vườn thú nhỏ:
Một chút hận thù bị giam cầm trong lồng sắt,
Tôi nằm đó, nhìn ngày tháng trôi qua.
Coi thường những kẻ kiêu ngạo và ngu ngốc,
Nâng mắt con bạn lên và diễu hành tinh thần hùng vĩ của khu rừng,
Ngay những câu thơ đầu tiên, tác giả đã thể hiện tâm trạng tức giận của con hổ. Động từ “chìm” thể hiện sự tức giận tột độ, đồng thời thể hiện cảm giác bất lực mà chúa sơn lâm cảm thấy khi không thể thoát ra khỏi lồng sắt của mình. Bị nhốt trong “cũi sắt”, hận thù và oán hận đã tích tụ thành “khối”, mãi mãi “lớn lên” mà không tan, càng “lớn” lại càng chua xót. Không thể “dối trá”, chỉ biết chịu đựng. “bị đè nén và giam cầm”, trở thành “đồ chơi” cho “những kẻ kiêu ngạo và khờ khạo”. Bài thơ sử dụng nhiều tính từ mạnh để miêu tả trạng thái tâm hồn của con hổ, hay nói cách khác là khi lòng nhà thơ bị thắt lại. theo thực tế hạn hẹp.
Bây giờ bị mất, bị làm nhục và bị cầm tù,
Để làm đồ chơi.
Bao dung với bầy gấu điên rồ,
Một chuồng với một cặp báo hoa mai vô tư.
Đó là tâm trạng bi thảm điển hình của vua rừng khi bị lưu lạc, bị mất và bị giam cầm. Trong bối cảnh lịch sử nước ta khi bài thơ được xuất bản (1934), nỗi hổ thẹn, căm thù và cay đắng của con hổ cũng hòa vào bi kịch của đất nước ta trong xiềng xích nô lệ sống trong tăm tối. phạm thượng ”. Con hổ vốn là loài vật oai vệ, nhưng giờ đây nó phải chấp nhận sống chung với những con vật tầm thường khác, mất đi vẻ uy nghiêm thường thấy, bởi không có bi kịch nào đau đớn hơn. Bản thân nhà thơ cũng cảm thấy đau xót, không chỉ cho con hổ mà cho cả một trí thức, một con người vĩ đại nay đã bị xiềng xích. Các tầng lớp được coi là đỉnh cao của xã hội giờ đã đọ sức với bọn quan lại nhỏ bé, lính Pháp. Đoạn thơ miêu tả rất hay tâm trạng của con hổ bị giam cầm, từ đó nói lên tình cảnh của cả một thế hệ “sinh nhầm thế kỉ”, “bị quê mẹ bỏ rơi”.
Nỗi uất hận của người đàn ông bị tù đày càng thêm mãnh liệt trong khổ thơ thứ tư của bài thơ. Vẫn với vẻ ngoài buồn tẻ và đáng khinh, mọi thứ xung quanh đều “tầm thường”, tẻ nhạt, giả tạo:
“Hoa, cỏ xén, đường bằng phẳng, cây cỏ;
Dải nước đen ngòm như suối chảy không ngớt.
Gò len thấp dưới nách;
Lá vừng mềm, không bí,
Sự thông thường và giả tạo không thể trói buộc chúa sơn lâm. Anh ta biết rất rõ rằng mọi người đang cố gắng đồng hóa anh ta, khiến anh ta trở nên ngoan ngoãn như một món đồ chơi mới, nhưng anh ta không dễ dàng để thuần hóa. Con hổ là con vật cảnh giác nhất trong vườn. Đây cũng là một phép ẩn dụ để chỉ những người luôn giữ vững ý chí trước những thay đổi của xã hội.
Quá khứ vàng son trong hoài niệm hổ
Đặc điểm lớn của phong trào thơ mới là luôn nhớ nhung về một thời vàng son đã qua, của một thời “chói sáng”. Trong quá khứ đó, các giá trị không bị đảo ngược và thậm chí con hổ được tự do trong thế giới của mình:
Còn đâu những đêm vàng bên suối,
Tôi đã dừng lại để uống say ánh trăng?
Những ngày mưa thổi bốn phương trời,
Chúng ta có âm thầm theo dõi sự đổi mới của mình không?
Nhà thơ sử dụng một số câu hỏi tu từ để miêu tả trạng thái cảm xúc mạnh mẽ của con hổ khi nhớ về quá khứ. Từ “Ở đâu” thể hiện niềm khao khát tột độ được trở lại khu rừng nơi anh đã lớn lên. Con hổ tiếc nuối về thời mình đã “bóng cây cổ thụ”. Nỗi nhớ rừng sâu đau xót. Mất rừng là mất tự do, nhớ “thời oanh liệt”, nhớ đến cái cao siêu, chân chính và tự nhiên. Ở đất nước trẻ trung thanh lịch này, con hổ là lực lượng thống trị trung tâm cuộc sống. Sự dũng cảm của một vị vua rừng luôn thể hiện sức mạnh tối cao của mình với sức mạnh khủng khiếp. Tất cả những gì anh ta phải làm là mang mọi thứ dưới sự sợ hãi và phục tùng. Ở đó, con hổ hiện lên với phong thái kiêu hãnh nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp hùng vĩ giữa núi rừng hùng vĩ. Từ vị trí của một người ủng hộ cả nước, giờ đây anh phải chế giễu người khác. Đó cũng là hoàn cảnh của đất nước ta lúc bấy giờ, khi vua và quan đều phải cúi đầu trước thực dân Pháp.
Những dòng tưởng nhớ tiếp tục:
Cây xanh và bình minh ở đâu,
Tiếng chim hót niềm vui giấc ngủ của chúng ta?
Còn đâu những buổi tối đẫm máu sau rừng.
Tôi đợi cho đến khi mặt trời thiêu đốt,
Hãy để tôi có một bí mật một phần?
Chính con hổ cũng đồng tình: “Tôi sống trong tình yêu và nỗi nhớ vĩnh cửu. Sự chuyên chế của một thời đại. ” Thực tại chán chường chỉ muốn sống mãi trong ký ức, nơi bình minh trải dài trên tán cây xanh, nơi vang vọng ngàn tiếng chim, nơi ánh dương soi rừng, nơi hổ mang thống trị muôn loài. Kỉ niệm hiện lên trong các câu hỏi tu từ nối tiếp nhau tạo nên những bản nhạc du dương, liên tục, nhức nhối, thể hiện sâu sắc tình yêu, nỗi nhớ của loài hùm thiêng, biến nỗi tiếc thương rừng rú một thời vang bóng thành hoài niệm, về dĩ vãng. Chúa Núi mất đêm nhớ ngày nhớ bình minh, mất hoàng hôn, mất suối, mất trăng nhớ cảnh rừng mưa, cây cối xanh tươi. và mặt trời, tiếng chim hót vui lúc bình minh, ánh nắng buồn vui lúc hoàng hôn… Nỗi nhớ này là nỗi buồn vì bị tước đoạt tự do, và cũng là niềm khao khát tự do của chính nhà thơ. Ký ức về quá khứ càng sống động bao nhiêu thì hiện tại lại càng đau đớn bấy nhiêu. Khuynh hướng chung của phong trào thơ mới là tìm cách quên đi quá khứ để thoát khỏi hiện tại. Họ muốn thoát khỏi thực tế:
Cho tôi một hành tinh lạnh
Một ngôi sao cô đơn dưới bầu trời xa xôi
Tôi trốn ở nơi đó ngày này qua ngày khác
Nỗi buồn sinh ra cùng nỗi buồn
Thế Lữ cũng không ngoại lệ, qua tâm trạng của con hổ, nhà thơ muốn gửi gắm khát vọng thoát khỏi cái xã hội giả tạo này.
Khát vọng tự do trong trái tim con hổ
Tự do là khát vọng lớn nhất của nhân dân thời nay, nỗi đau mất nước, mất tự do là nỗi đau lớn nhất:
Bạn có biết rằng khi bạn cảm thấy buồn chán,
Tôi đang theo đuổi một giấc mơ lớn
Hãy để linh hồn tôi ở gần bạn,
Ôi cảnh rừng tuyệt vời của tôi!
Đó là cuộc chạy trốn đã nằm trong tâm trí của con hổ. Linh hồn anh đã vượt ra khỏi ngục sắt để trở về với giấc mơ vĩ đại trong kí ức. Con hổ khát khao rừng đại ngàn, khát khao núi rừng, đó là tự do. Giang sơn ấy là nơi những con hổ đã có những tháng ngày tươi đẹp, tự do chiến đấu trong một không gian riêng biệt. Dù giờ đây, họ sẽ không thể sống lại những nơi xưa cũ ấy, nhưng những con hổ sẽ không ngừng nghĩ về “giấc mơ lớn”. Vị lãnh chúa bị truất ngôi cầu nguyện sẽ sống mãi trong ký ức, nỗi nhớ về những mỹ nhân đã ra đi và không bao giờ trở lại.
Những câu thơ trên cũng chứng minh rằng song sắt chỉ bắt được xác con hổ mà không bắt được linh hồn ham chiến trận của nó. Đây cũng là bài thơ thể hiện tinh thần dân tộc sâu sắc. Đó là sự thương cảm trước những mất mát của nhân dân, là nỗi xót xa của một thế hệ sinh ra trong cảnh bơ vơ, tương phản giữa những ước mơ, hoài bão với thực tế.
“Nhớ rừng” là một trong những bài thơ mở đầu cho phong trào thơ mới, thoát khỏi nỗi buồn chung của thời cuộc, thay vào đó là thể hiện niềm khao khát tự do và tinh thần dân tộc sâu sắc. Bài thơ đã thức tỉnh tinh thần của lớp thanh niên đang từng bước tiếp thu những chính sách của thực dân Pháp.
bãi cỏ
.
